Bijensterfte

Sinds 2006 is er sprake van een massale sterfte van bijenvolken. Van de ene op de andere dag verlaten hele bijenkolonies de korf en verdwijnen spoorloos. Bijen spelen een belangrijke rol bij de bestuiving van gewassen. Ongeveer 30% van ons voedsel is afhankelijk van de bestuiving door bijen. Het massaal sterven van bijen heeft dan ook een enorme invloed op onze voedselvoorziening. Vooralsnog tasten wetenschappers in het duister over de precieze oorzaken van de bijensterfte. De mysterieuze verdwijning van de bijenvolken heeft inmiddels een naam gekregen namelijk het Colony Collapse Disorder (CCD). Deze benaming beschrijft de essentie van het verschijnsel. Een bijenkolonie kan de ene dag nog actief en gezond zijn en de volgende dag is de bijenkolonie ingestort en is er niets meer van over. Vooral de grote schaal waarop bijenvolken sterven is opzienbarend en zorgelijk. In de Verenigde Staten is tussen september 2006 en maart 2010 het aantal bijenkorven met 25 % gedaald. Sommige imkers melden dat tussen de 60 en 90 % van hun bijenkorven abrupt leeg zijn komen te staan. Ook in Europa worden onverklaarbare verliezen van bijenvolken gemeld. De vermindering van het aantal bijenvolken kan wereldwijd grote gevolgen hebben voor de land- en tuinbouw. Bijen zijn namelijk essentieel bij de bestuiving van meer dan 90 soorten fruit en groenten, onder meer appels, peren, kersen, kiwi’s, sojabonen, pompoenen, perziken, meloenen, uien, aardbeien, frambozen, druiven, amandelen en courgettes.

Einstein heeft ooit eens gezegd dat de mens nog slechts 4 jaren heeft te leven als de bijen uitsterven.

Bijensterfte is het gevolg van een samenspel van factoren die elkaar versterken, dat is nu de wetenschappelijke consensus.

Oorzaken:

• Het sterk toegenomen gebruik van neonicotine insecticiden
• Opmars van de parasiet Varroa
• De schimmel Nosema Ceranae
• Monoculturen (te eenzijdig stuifmeelaanbod)
• Imkerpraktijken
• Imkervergrijzing
• De wereldmarkt van bijenkoninginnen (waardoor genen van bijen die niet aan lokale omstandigheden zijn aangepast worden geïntroduceerd)
• Watergebrek door klimaatverandering
• Virussen en schimmels
• Het vermoeden bestaat dat de elektromagnetische straling van mobiele telefoons en zendmasten het navigatiesysteem en het geheugen van bijen verstoord

In de Verenigde Staten is de bijenvolksterfte opgelopen tot 30%, bijna 4x hoger dan de natuurlijke volksterfte. Canada heeft eveneens bijna 1/3 van zijn bijenvolken verloren. In Europese landen variëren de cijfers tussen 10% en 30%.
Onderzoek op bijen brachten aan het licht dat ze besmet waren met 5 verschillende virussen en er werd een niet nader geïdentificeerde schimmel gevonden. Er lijkt iets vreselijk mis te zijn met hun immuunsysteem. Maar het is nog niet duidelijk of een nieuw (gemuteerd) virus het immuunsysteem aantast en de bijen doet sterven. Of dat het immuunsysteem van de bijen door een nog onbekende oorzaak dusdanig is verzwakt dat de bijen daardoor vatbaarder zijn geworden voor virussen en vervolgens in grote getale sterven.

Mogelijke oorzaak van het verzwakte immuunsysteem:
Veel gewassen (bloemen) worden zeldzaam doordat ze langs weilanden, langs de kant van de weg, bermen weggemaaid worden voor dat ze bloemen dragen. Daardoor zijn er jaar na jaar minder zaden en worden veel bloemen zeldzamer. Ook natuurgebieden zijn zeldzaam,... Bijen hebben verschillende soorten bloemen nodig om een geneeskrachtige honing te kunnen maken. Als de honing gemaakt is van eenzijdige nectar, zal de honing ook eenzijdig zijn. Plant daarom een zo groot mogelijke diversiteit aan bloemen, elk beetje helpt.

Sinds 2006 is er sprake van een massale sterfte van bijenvolken. Van de ene op de andere dag verlaten hele bijenkolonies de korf en verdwijnen spoorloos. Bijen spelen een belangrijke rol bij de bestuiving van gewassen. Ongeveer 30% van ons voedsel is afhankelijk van de bestuiving door bijen. Het massaal sterven van bijen heeft dan ook een enorme invloed op onze voedselvoorziening. Vooralsnog tasten wetenschappers in het duister over de precieze oorzaken van de bijensterfte. De mysterieuze verdwijning van de bijenvolken heeft inmiddels een naam gekregen namelijk het Colony Collapse Disorder (CCD). Deze benaming beschrijft de essentie van het verschijnsel. Een bijenkolonie kan de ene dag nog actief en gezond zijn en de volgende dag is de bijenkolonie ingestort en is er niets meer van over. Vooral de grote schaal waarop bijenvolken sterven is opzienbarend en zorgelijk. In de Verenigde Staten is tussen september 2006 en maart 2010 het aantal bijenkorven met 25 % gedaald. Sommige imkers melden dat tussen de 60 en 90 % van hun bijenkorven abrupt leeg zijn komen te staan. Ook in Europa worden onverklaarbare verliezen van bijenvolken gemeld. De vermindering van het aantal bijenvolken kan wereldwijd grote gevolgen hebben voor de land- en tuinbouw. Bijen zijn namelijk essentieel bij de bestuiving van meer dan 90 soorten fruit en groenten, onder meer appels, peren, kersen, kiwi’s, sojabonen, pompoenen, perziken, meloenen, uien, aardbeien, frambozen, druiven, amandelen en courgettes.

Einstein heeft ooit eens gezegd dat de mens nog slechts 4 jaren heeft te leven als de bijen uitsterven.

Bijensterfte is het gevolg van een samenspel van factoren die elkaar versterken, dat is nu de wetenschappelijke consensus.

Oorzaken:

• Het sterk toegenomen gebruik van neonicotine insecticiden
• Opmars van de parasiet Varroa
• De schimmel Nosema Ceranae
• Monoculturen (te eenzijdig stuifmeelaanbod)
• Imkerpraktijken
• Imkervergrijzing
• De wereldmarkt van bijenkoninginnen (waardoor genen van bijen die niet aan lokale omstandigheden zijn aangepast worden geïntroduceerd)
• Watergebrek door klimaatverandering
• Virussen en schimmels
• Het vermoeden bestaat dat de elektromagnetische straling van mobiele telefoons en zendmasten het navigatiesysteem en het geheugen van bijen verstoord

In de Verenigde Staten is de bijenvolksterfte opgelopen tot 30%, bijna 4x hoger dan de natuurlijke volksterfte. Canada heeft eveneens bijna 1/3 van zijn bijenvolken verloren. In Europese landen variëren de cijfers tussen 10% en 30%.
Onderzoek op bijen brachten aan het licht dat ze besmet waren met 5 verschillende virussen en er werd een niet nader geïdentificeerde schimmel gevonden. Er lijkt iets vreselijk mis te zijn met hun immuunsysteem. Maar het is nog niet duidelijk of een nieuw (gemuteerd) virus het immuunsysteem aantast en de bijen doet sterven. Of dat het immuunsysteem van de bijen door een nog onbekende oorzaak dusdanig is verzwakt dat de bijen daardoor vatbaarder zijn geworden voor virussen en vervolgens in grote getale sterven.

Mogelijke oorzaak van het verzwakte immuunsysteem:
Veel gewassen (bloemen) worden zeldzaam doordat ze langs weilanden, langs de kant van de weg, bermen weggemaaid worden voor dat ze bloemen dragen. Daardoor zijn er jaar na jaar minder zaden en worden veel bloemen zeldzamer. Ook natuurgebieden zijn zeldzaam,... Bijen hebben verschillende soorten bloemen nodig om een geneeskrachtige honing te kunnen maken. Als de honing gemaakt is van eenzijdige nectar, zal de honing ook eenzijdig zijn. Plant daarom een zo groot mogelijke diversiteit aan bloemen, elk beetje helpt.